Vụ án khỉ đuôi dài ở Long An: Xử lý hình sự, hành chính đều không xong

Vụ án khỉ đuôi dài đã được đình chỉ, chuyển sang xử lý hành chính, nhưng cũng không thể thực hiện được, bởi những rắc rối về mặt pháp lý xung quanh nó

Hơn ba năm trước, bà Ngô Kim Tuyến, ngụ phường 2, quận Tân Bình - TPHCM đến ấp Đức Ngãi 2, xã Đức Lập Thượng, huyện Đức Hòa (Long An) thành lập trại nuôi khỉ đuôi dài có tên là Long Khánh nhằm mục đích nhân giống, nuôi phát triển và kinh doanh loại động vật hoang dã này. Câu chuyện dài, phức tạp bắt đầu từ đây.

Còn đâu một trại khỉ

Ngày 10-1-2005, qua hợp đồng dịch vụ môi giới với Công ty Hồ Phương ở TPHCM, bà Tuyến mua 309 con khỉ của DNTN Trại khỉ Bình Long đem về trại khỉ của bà thuần dưỡng.

Ngay sau đó, bà Tuyến đến Chi cục Kiểm lâm Long An đăng ký xin cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hành nghề nuôi động vật hoang dã quý hiếm. Ngày 18-5-2005, bà Tuyến được Chi cục Kiểm lâm Long An cấp giấy phép chứng nhận đủ điều kiện hành nghề.

Tuy nhiên, ngày 24-9-2005,ông Huỳnh Hữu Dũng, Giám đốc DNTN Trại khỉ Bình Long (Bình Phước), gởi đơn đến Cơ quan Điều tra Công an tỉnh Long An, tố cáo bà Tuyến giả mạo hồ sơ mua bán khỉ, yêu cầu xử lý theo pháp luật. Ngày 19-10-2005, Cơ quan Điều tra Công an Long An ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, đến ngày 16-11-2005 ra quyết định khởi tố bị can đối với bà Tuyến về tội “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật hoang dã” do số khỉ nuôi trong trại không ghi rõ nguồn gốc.

Theo kết luận điều tra, bà Tuyến đã giả mạo hồ sơ của Trại khỉ Bình Long để mua nuôi 309 con khỉ đuôi dài là có cơ sở, vì số khỉ này bà đã mua trôi nổi ngoài thị trường. Ngày 23-4-2006, VKSND tỉnh Long An quyết định chuyển vụ án về VKSND huyện Đức Hòa để truy tố theo thẩm quyền.

Ngày 18-8-2006, VKSND huyện Đức Hòa ra cáo trạng truy tố bà Tuyến ra tòa về tội “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật hoang dã quý hiếm”, nhưng sau đó trả hồ sơ về cơ quan điều tra công an huyện này điều tra bổ sung, rồi ra quyết định đình chỉ vụ án vào ngày 20-6-2007.

Theo quyết định đình chỉ vụ án, trường hợp của bà được xem xét miễn truy cứu trách nhiệm hình sự, chuyển sang xử lý hành chính là đủ. Đến lúc này, đàn khỉ của bà Tuyến đã được cơ quan điều tra tổ chức bán đấu giá, người mua chúng không ai khác là ông Huỳnh Hữu Dũng, người gởi đơn tố cáo bà Tuyến.

Xử lý hành chính cũng không xong

Ngay sau khi vụ án đình chỉ, bà Tuyến làm đơn khiếu nại cơ quan điều tra bán đấu giá đàn khỉ không đúng pháp luật, đồng thời giá bán thấp hơn nhiều so với giá mua. Bà Tuyến trưng ra hợp đồng môi giới với Công ty Hồ Phương thì mỗi con khỉ đuôi dài bà đã được trả công 1.200.000 đồng, đó là chưa tính giá mua thực ngoài thị trường là bao nhiêu. Trong khi đó, việc bán đấu giá chỉ có 500.000 đồng/con.

Sau khi tiếp nhận đơn của bà Tuyến, UBND tỉnh giao cơ quan thanh tra tỉnh này tiến hành xác minh, làm rõ và đề xuất hướng giải quyết. Ngày 14-9-2007, cơ quan thanh tra có báo cáo gởi UBND tỉnh nêu rõ: Việc cơ quan điều tra Công an tỉnh quyết định xử lý tang vật vụ án chưa có kết luận điều tra theo quy định của pháp luật là không đúng.

Thời gian thông báo bán đấu giá đàn khỉ chỉ diễn ra trong vòng 24 giờ, nên không thể có việc niêm yết công khai hay thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về bán đấu giá tài sản đúng quy định.

Hơn nữa, tại cuộc họp xử lý tang vật ngày 21-11-2005, chủ tịch UBND tỉnh Long An chỉ đạo giao DNTN Trại khỉ Long Khánh tiếp tục quản lý, nuôi dưỡng, nhưng chỉ đạo này đã không được thực hiện. Ngoài ra, việc vận chuyển lô khỉ trúng thầu của ông Huỳnh Hữu Dũng từ Long An về Bình Phước cũng không có giấy phép vận chuyển đặc biệt, là vi phạm các quy định vận chuyển động vật hoang dã quý hiếm.

Theo ông Lâm Khôi, Trưởng Ban Pháp chế HĐND tỉnh Long An, việc xử lý hành chính đối với bà Tuyến cũng không thể thực hiện được vì thời hiệu không còn. Vì theo quy định hiện hành, đối với cá nhân đã bị khởi tố, truy tố hoặc có quyết định đưa ra xét xử theo thủ tục tố tụng hình sự, nhưng sau đó bị đình chỉ điều tra, chuyển hồ sơ sang xử phạt hành chính, thì thời hiệu xử phạt là 3 tháng kể từ ngày người có thẩm quyền xử phạt nhận được quyết định đình chỉ và hồ sơ vụ vi phạm.

 Trong khi đó, vụ án đã được VKSND huyện Đức Hòa đình chỉ vào ngày 20-6-2007, tính đến nay đã hơn 3 tháng. Ông Lâm Khôi cũng cho rằng không thể hủy kết quả bán đấu giá và thu hồi đàn khỉ đã bán, vì mọi chuyện đã rồi. Vấn đề còn lại là UBND tỉnh ra quyết định tịch thu đàn khỉ đã bán đấu giá, xem xét xử lý sai phạm từng công đoạn theo nguyên tắc rơi vào cơ quan nào thì cơ quan đó phải chịu trách nhiệm.

 Chẳng hạn việc để xảy ra oan sai đối với bà Tuyến thì VKSND huyện Đức Hòa chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo Nghị quyết 388 của Thường vụ Quốc hội, vì cơ quan này đã ra cáo trạng truy tố bị can ra tòa. Còn việc xử lý tang vật vụ án sai, cho bán đấu giá không đúng quy định thì cơ quan điều tra phải có trách nhiệm khắc phục hậu quả.